باستانی

سیراف به فاصله ۲۴۰ کیلومتری در حنوب شرقی بندر بوشهر در شهرستان کنگان کنار ساحل قرار گرفته است که پیشینه تاریخی مهمی را در خود جای داده. بندر سیراف روزگاری پررونق‌ترین بندر ایران بود که بر اثر دو زلزله مهیب بسیاری از آن مدفون شده و به زیر آب رفته است. بندر سیراف بین دریا و کوه قرار گرفته و دارای تنها یک خیابان است. این بندر به‌دلیل قرارگیری در نزدیکی شیراز و کنگان گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند و آثار باستانی و تاریخی بسیاری دارد.

وجه تسمیه سیراف یا سیرآب با توجه به سابقه تاریخی آن و کشفیات باستان شناسی که قدمت این بندر را به دوره ساسانی می رساند به اردشیر بابکان نسبت داده اند. بر مبنای این نظریه اسم اولیه آن اردشیر آب بوده که کار ایجاد این بندر به جهت اهمیت آب و موقعیت سخت جغرافیایی به تاسیس شبکه آبرسانی همت گمارده بود.

جاذبه های تاریخی بندر سیراف

• قلعه شیخ ناصر
• دره لیر
• قبور تاریخی
• مسجد جامع

مهمترین بنای عمومی سیراف مسجد جامع شهر بود. مسجد را بر روی ویرانه های دژ ساسانی بنا کرده بودند. مراکزی چون کارخانه روغن کشی نهنگ، کاروانسرا، انبارهای کال، حمام و مراکز نظامی و زرادخانه و همچنین بنایی شبیه کلیسا در کاوش های سیراف شناخته شد. کوره های سفال گری و شیشه گری در خارج از شهر قرارد داشته است. خانه ها از سنگ و ساروج ساخته شده و غالبا دارای طبقات متعدد بودند که این خود یکی از ویژگی های سیراف به شمار می رود.

قلعه شیخ نصوری سیراف

قلعهٔ نصوری به «قلعه شیخ» نیز مشهور بوده‌است، و متعلق به اوایل دورهٔ قاجاریه است. ساخت قلعه به امر شیخ جبار پدر بزرگ شیخ ناصر نصوری حاکم وقت سیراف در حدود ۱۸۰ سال پیش انجام یافته است. در ورودی قلعه از سمت جنوب و رو به خلیج فارس است که دارای دَر بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود دارد که دارای هشت طاقچه ساده‌است.

این بنا دارای بادگیری همانند بادگیرهای ساختمان‌های ساحلی خلیج فارس است و ویژگی معماری ساختمان‌های قاجاریه را دارد. قلعه دارای ایوان ستون داری در طبقه دوم می‌باشد. تزیینات گچ بری مربوط به این قسمت است. سبک کار و تراش آن‌ها شبیه ستون‌های بازار وکیل شیراز است.

توسط [علی اکبر عبدالرشیدی] – پدید آورنده، مالکیت عمومی، https://fa.wikipedia.org/w/index.php?curid=388784

این عمارت بر روی تپه‌ای بلند و مشرف به دریا بنا شده‌ است و دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی و یک شاه نشین است و همچنین ۱۸ تابلو از مجالس شاهنامه فردوسی در ایوان غربی این عمارت نقش بسته‌ است. 

دره لیر

دره لیر یکی از مکان های تاریخی بندر سیراف است که در دل خود باقی مانده های تاریخی متعددی از جمله غار، استودان، دخمه، آب انبار و سازه های آبی دارد.اگر در دل دره پا بگذارید در مکان های صعب العبور و ارتفاعات، استودان ها و دخمه هایی دست کن را مشاهده می کنید که هنوز در برخی از آن ها بقایای استخوان های مردگان یافت می شود.

دخمه های تاریخی و گورستان تمدن ها

دخمه‌های باستانی سیراف بر دامنه کوه‌های شمالی سیراف قرار دارند. برخی باستان‌شناسان از آن‌ها به‌عنوان حوضچه‌هایی برای نگهداری آب باران و برخی دیگر به‌عنوان قبور سنگی یاد می‌کنند. گفته می‌شود که کاربری اولیه این دخمه‌ها جمع‌آوری آب باران بوده است. برخی از این حوضچه‌ها دارای سرریز است به‌طوریکه پس از پرشدن آن، آب مستقیما درون حوضچه پایین دست هدایت می‌شود. احتمال می‌رود به‌دلیل رخداد حوادثی همچون زلزله یا بیماری طاعون که نیاز به دفن سریع مردگان بوده است؛ از این حوضچه‌ها به‌عنوان قبر استفاده کرده‌اند.

در دامنه کوهستان مشرف بر بندر، گورستان بزرگی شامل گورهای کنده شده در سنگ و چاه های عمیق ۴۵ متری جای گرفته است. در گورهای سیراف مردگان در جهات مختلف و به پشت در حالی که صورت آنان رو به آسمان است دفن شده اند. گورستان‌های بازمانده از پیروان دین‌های گوناگون در این شهر باستانی نشانگر آزادی دینی این بندر ایرانی ست.

ناگفته نماند بازدید از موزه سیراف هم خالی از لطف نیست. مقبره هایی با نام سیبویه و قطب الدین شیرازی در سیراف وجود دارد که با توجه به اینکه مقبره سیبویه در شیراز و قطب الدین در تبریز هم وجود دارد نمی توان با اطمینان در این خصوص نظر داد.